AI in de zorg: Wat Nederland kan leren van de Verenigde Staten

Auteur: Steven van Randwijck
Met bijdragen van: Hans Krijgsman (zorgbestuurder, Oost-Nederland), Philip Gast (CTO AdamI) en Steven van Randwijck (CFO AdamI)

Inleiding

Generatieve AI staat aan de vooravond van een fundamentele transformatie van de zorg. Terwijl de technologie in de Verenigde Staten al op grote schaal wordt ingezet om administratieve lasten te verlichten en klinische processen te versnellen, blijft de Nederlandse zorgsector grotendeels in de verkennende fase. De potentie is evident: volgens McKinsey kan generatieve AI wereldwijd tussen de $2,6 en $4,4 biljoen aan jaarlijkse waarde toevoegen. In dit artikel onderzoeken we hoe Nederland die potentie kan benutten, met inzichten uit internationale rapporten en praktijkervaringen van AdamI, een AI-consultancybureau onder andere actief in de zorg.

1. De stand van zaken in Nederland

De Nederlandse zorgsector kent een sterk ethisch en mensgericht kader. Technologie wordt zorgvuldig ingevoerd, met grote aandacht voor privacy, AVG-compliance en klinische validatie. Hoewel dit proces begrijpelijk is, resulteert het vaak in beperkte schaalvergroting. Toch is er beweging. Zorgorganisaties zoals die van Hans Krijgsman experimenteren met slimme intake-oplossingen en triagebots, vaak in samenwerking met gespecialiseerde partijen zoals AdamI.

Hans Krijgsman:
"We zien dat AI ons kan helpen bij personeelskrapte, maar dan moet het wel praktisch toepasbaar zijn en geen extra werk opleveren voor artsen en verpleegkundigen."

Digitale volwassenheid blijkt hierbij een belangrijke randvoorwaarde. Een solide IT-architectuur en betrouwbare datakwaliteit vormen de basis voor effectieve implementatie. Tegelijkertijd biedt de Nederlandse context, met goede zorgdata, een transparant systeem en sterke samenwerking, uitstekende uitgangspunten voor duurzame AI-toepassing.

2. De Amerikaanse aanpak: snelheid, schaal en strategie

Adoptie van AI in de VS is verder gevorderd dan in Nederland. Ruim 85% van de zorginstellingen werkt actief met AI of heeft concrete implementatieplannen. Daarbij ligt de nadruk op:

• Operationele efficiëntie, zoals intake, documentatie, capaciteitsmanagement en patiëntcommunicatie.
• Strategisch gebruik van AI als versterking van de organisatie.
• Partnerschappen met technologiebedrijven voor versnelde toepassing.

Voorbeelden zijn:

• Mayo Clinic, die AI inzet voor medische beeldvorming.
• Mount Sinai, waar voorspellende modellen worden gebruikt om spoedeisende hulp te optimaliseren.

Philip Gast (CTO ADAMI):
"In de VS zie je dat ziekenhuizen AI echt omarmen als strategische asset. Daar wordt gekeken naar ROI, bij ons vooral naar compliance."

Het rendement is in veel gevallen aantoonbaar: met rendementen van 2 tot 4 keer de investering dankzij gerichte toepassing van bewezen technologie.

3. Kansrijke richtingen voor Nederland

a. Focus op waardecreatie

De Nederlandse zorg biedt een uitstekende context om AI breed in te zetten. Denk aan het verlagen van werkdruk, verbeteren van patiëntbetrokkenheid en optimaliseren van zorglogistiek. AI kan hierbij niet alleen ondersteunen, maar ook nieuwe perspectieven bieden voor procesoptimalisatie en capaciteitsplanning.

b. Denk in archetypes: Taker, Shaper of Maker

Er zijn drie archer strategieën te onderscheiden:

• Taker: gebruik maken van standaard AI-diensten
• Shaper: externe modellen toepassen in eigen context
• Maker: bouwen van eigen modellen (meerjarentrajecten)

Voor veel zorginstellingen blijkt de Shaper-aanpak, werken met bewezen technologie, verrijkt met eigen data, het meest effectief en wendbaar.

Steven van Randwijck (CFO AdamI):
"De kracht zit in het combineren van bewezen technologie met domeinkennis en data van de klant. Zo realiseer je snel rendement zonder risico’s van zelfbouw."

c. Digitale infrastructuur als fundament

Een toekomstbestendige IT-architectuur maakt het mogelijk AI-oplossingen veilig en schaalbaar te integreren. Koppelingen met EPD’s, planningssystemen en patiëntportalen zijn hierbij essentieel. AdamI werkt met technieken als vector databases en prompt libraries om antwoorden contextueel betrouwbaar te maken.

d. Ontwikkeling van vaardigheden

AI vraagt om nieuwe vaardigheden. Niet alleen bij data-analisten, maar juist bij verpleegkundigen, artsen en zorgmanagers. Toegankelijke training en het betrekken van teams vanaf het begin bevorderen succesvolle acceptatie.

4. De aanpak van AdamI

ADAMI ondersteunt zorgorganisaties met een praktische, gefaseerde aanpak:

• AI-verkenning: binnen 30 dagen duidelijkheid over de top-3 kansen
• Implementatie: van intakebots tot capaciteitstools
• Opschaling: overdraagbare oplossingen voor meerdere locaties of teams

Hans Krijgsman:
"We zijn met AdamI aan de slag gegaan om onze intake-processen slimmer te maken. Hun mensen begrijpen onze context én denken commercieel mee, zonder dat het onethisch voelt."

Door gebruik te maken van bestaande modellen kunnen instellingen snel starten zonder grote investeringen. Daarbij is de nadruk op praktische toepasbaarheid cruciaal.

5. Blik op de toekomst

Waar de VS inzet op snelle adoptie, heeft Nederland de kans om AI doelgericht in te zetten met aandacht voor context, privacy en ethiek. De fundamentele ingrediënten zijn aanwezig. Door te focussen op concrete waarde, samenwerking met specialisten en opschaalbare oplossingen kan de Nederlandse zorg haar unieke kracht versterken met slimme technologie.

AdamI ziet dat instellingen die vandaag starten met gerichte AI-toepassingen over enkele jaren aantoonbaar efficiënter en veerkrachtiger opereren. Niet door meer van hetzelfde te doen, maar door technologie en mensgerichte zorg te verbinden in een nieuwe balans.

Conclusie

De inzet van AI in de zorg is geen abstract toekomstbeeld meer, maar een reële mogelijkheid om kwaliteit en toegankelijkheid van zorg te borgen. De Nederlandse zorgsector beschikt over unieke uitgangsposities: rijke data, hoge deskundigheid en gedeelde waarden. Met gerichte toepassing, samenwerking en een realistische aanpak ontstaat ruimte om generatieve AI verantwoord en effectief te benutten.

AdamI biedt daarin een pragmatisch en schaalbaar pad — van idee tot implementatie. Voor bestuurders die technologie willen inzetten voor betere zorg, liggen de kansen binnen handbereik.